Kurs języka C: Zmienne lokalne blokowe

Autor: Dondu

Kurs języka C: Spis treści

Zmienne lokalne blokowe, to zmienne dostępne tylko i wyłącznie w ściśle określonej części funkcji.

W artykule o zmiennych lokalnych poznałeś, co to są zmienne lokalne. Zmienne lokalne blokowe są następnym etapem zawężania dostępności danej zmiennej w funkcji. Zawężenia takiego dokonuje się poprzez określenie znakami początku i końca bloku, obszaru w którym dana zmienna jest zadeklarowana (widoczna).

Znakami początku i końca bloku są odpowiednio nawiasy { oraz }.

Przykład 1 (w kompilatorze)

int main(void)
{
  
  //zmienna lokalna dostępna tylko dla funkcji main()
  char ilosc_koni = 5; 
  
  {  //początek bloku

    //zmienna dostępna tylko w obrębie bloku
    char ilosc_kotow = 16;
      
    //wyświetl zmienne
    printf("W bloku ilosc_koni = %d \n", ilosc_koni);
    printf("W bloku ilosc_kotow = %d \n", ilosc_kotow);

  }  //koniec bloku
  
  //wyświetl zmienne 
  printf("Poza blokiem ilosc_koni = %d \n", ilosc_koni);
  
  return 0;
}

A teraz sprawdźmy, czy zmienna zdefiniowana w bloku jest dostępna poza blokiem, dodając printf()?:

Przykład 2 (w kompilatorze)

printf("Poza blokiem ilosc_kotow = %d \n", ilosc_kotow);

Kompilator zrewanżował się nam komunikatem:

error: ‘ilosc_kotow’ undeclared (first use in this function)

co utwierdza nas w tym, że zmienna ilosc_kotow jest dostępna tylko w obrębie bloku.


Przykrywanie zmiennych o tej samej nazwie

Jeżeli w bloku zdefiniujesz zmienną X o tej samej nazwie, co istniejąca zmienna globalna lub lokalna zdefiniowana poza blokiem, to zmienna X w ramach bloku "przykrywa" te zmienne.

Przykład 3 (w kompilatorze)

int main(void)
{
  
  //zmienna lokalna dostępna tylko dla funkcji main()
  char ilosc_koni = 5; 
  
  {  //początek bloku
  
    //zmienna przykrywa zmienną spoza bloku, ponieważ ma taką samą nzawę
    char ilosc_koni = 22; 
      
    //wyświetl zmienne
    printf("W bloku ilosc_koni = %d \n", ilosc_koni);

  }  //koniec bloku
  
  //wyświetl zmienne 
  printf("Poza blokiem ilosc_koni = %d \n", ilosc_koni);
  
  return 0;
} 

Kiedy można się z tym spotkać?

Blok definiowany jest poprzez nawiasy { oraz }. Stąd jeżeli zdefiniujesz zmienną na przykład w ramach pętli do{ } while( ), to zmienna ta będzie zmienną lokalną blokową dostępną jedynie w tej pętli:

Przykład 4 (w kompilatorze)

int main(void)
{
  
  //zmienna lokalna dostępna tylko dla funkcji main()
  char licznik = 1; 
  
  do  //początek pętli
  {   //początek bloku pętli
  
    //zmienna dostępna tylko w obrębie bloku
    char ilosc_kotow = 16;
      
    //wyświetl zmienną
    printf("W bloku ilosc_kotow = %d \n", ilosc_kotow);

  }  //koniec bloku pętli
  while(++licznik <= 5);    //koniec pętli
  
  return 0;
} 

Sprawdźmy, czy faktycznie zmienna jest dostępna tylko w pętli, dodając printf():

Przykład 5 (w kompilatorze)

printf("Poza blokiem ilosc_kotow = %d \n", ilosc_kotow);

Tym razem kompilator zgłasza błąd braku dostępu do zmiennej:

error: ‘ilosc_kotow’ undeclared (first use in this function)

Podsumowanie
Jak zauważyłeś na podstawie powyższych przykładów, każda zmienna lokalna jest zmienną lokalną blokową, tylko raz tym blokiem jest cała funkcja, a innym razem jest to tylko fragment funkcji.

Kurs języka C: Spis treści

6