Jak najtaniej zacząć?

Masz mocno ograniczone zasoby gotówki? 

Żaden problem!

Zamiast gotowego zestawu za kilkaset złotych, który łatwo uszkodzić na początku przygody z elektroniką:

Janek3636
.... niestety poległa płytka z prototypem , zbyt rano , zbyt szybko :(

zastanów się nad takim podejściem:

1. Baza	23,00 zł
2. Programator	2,82 zł
3. Dodatki	17,70 zł
4. Środowisko programistyczne za FREE!	0,00 zł
Razem około:	43,52 zł

Ceny z dnia 01.06.2012 z różnych sklepów internetowych (bez kosztów wysyłki).



Co z tego możesz zrobić?

• sterownik LED-ów
• metronom,
• joystick USB,
• odtwarzacz plików WAV,
• i wiele innych Twoich pomysłów.

Najważniejsze zalety w stosunku do gotowych zestawów:

• "tanio jak barszcz",
• tworząc kolejne projekty nic nie lutujesz,
• jak coś nawali wymieniasz dany element na nowy,
• łatwo i szybko projektujesz nowe układy,
• na płytce stykowej wszystko pięknie widać (trudno popełnić błąd),
• te same elementy możesz używać do wielu zupełnie różnych projektów,
• na Atmega88 oraz Atmega8 jest tysiące gotowych projektów w sieci.

Dlaczego procesory Atmel AVR?

• tanie i łatwo dostępne,
• mają w sobie wszystkie niezbędne peryferia do nauki,
• odporne na nowicjuszy :-)
• jest na nie tysiące gotowych projektów w internecie,
• to najbardziej popularne procesory na forum Elektroda.pl, więc jest kogo prosić o pomoc

Antystatyczny
Co do budżetu... poczatkowo chciałem kupic gotowy zestaw, ale ostatecznie postanowiłem zrobić samemu bardzo ubogi starter kit, by najpierw nauczyć się obsługi atmegi (wybrałem atmega32).

A gdy już opanujesz podstawy "za grosze", 

to będąc świadomy swoich potrzeb kupisz sobie odpowiedni dla Ciebie  gotowy zestaw,

albo zbudujesz własny "szyty na miarę",
albo w ogóle go nie będziesz potrzebował :-)

---

1. Baza 

Płytka stykowa
Ta na zdjęciu jest mała proponuję większą np. 830 otworów
więcej informacji: Płytka stykowa - zasady
1 szt za 14,00 zł/szt

14,00 zł

ATMEGA8

lub Atmega16, Atmega48, Atmega88
mają wszystko, co Ci będzie potrzebne do nauki

ważne żeby był w obudowie DIP, czyli taka jak na zdjęciu

dokumentacja: Atmega8 datasheet

1 szt za 5,00 zł

5,00zł

Zasilacz
z telefonu komórkowego itp.
o napięciu max do 12V
za darmochę, bo każdy ma jakiś

0,00 zł

Stabilizator 5V
pozwoli Ci zasilać procesor z dowolnego zasilacza o napięciu większym niż 5V
1 szt po 1,00 zł

1,00 zł

Kondensator 100nF
do filtrowania zasilania i AREF
10 szt za 0,50 zł

0,50 zł

Kondensatory elektrolityczne
jako magazyny energii
100µF, 470µF 
na napięcia do 50V
2 szt po 0,50 zł

1,00 zł

Dławik 10µH
do filtrowania zasilania części analogowej
1 szt po 0,50 zł

0,50 zł

Kwarc 12MHz
kwarc może się przydać - warto go mieć
1 szt po 1,00 zł

1,00 zł

Razem baza: 23,00 zł 

---

2. Programator

Najtańszy programator to wykorzystanie portu LPT1 - sprawdź czy masz taki?

Aby zbudować własny programator potrzebujesz:

•  4 rezystory 330Ω
•  złącze DSUB-25 męskie
•  piny jednorzędowe proste (5 połączonych pinów)

Aby rozwiać wątpliwości co do powyższego schematu programatora (ponieważ w sieci można spotkać różne jego wersje):

shady79
zrobiłem właśnie programator do mikrokontrolera według tego schematu: (powyżej)
Czy to co zrobiłem jest OK?

Tak, powyższy schemat jest prawidłowy. Sam go często używam :-)

Anonimowy:
Mam bardzo ważne pytanie odnośnie tego schematu programatora: czy widok na złącze dsub jest "patrząc na wtyk" czy "patrząc na port w komputerze"?

Odpowiedz jest prosta - piny mają swoje numery widoczne zarówno w gnieździe jak i we wtyczce. Lupa + latarka i wszystko będzie jasne:

Gniazdo LPT (żeńskie) w komputerze ma numerowane piny.

Wtyczka programatora typ. "męski" od strony lutowania
także ma numerację pinów.

Piny o tych samych numerach łączą się wzajemnie w złączu "męskim" i "żeńskim". Na schemacie piny także są ponumerowane, nie można się więc pomylić :-)

DSUB-25 (męski)

możesz go odzyskać ze starego kabla drukarki, a w ostateczności możesz obyć się bez tego złącza, wkładając przewody do dziurek gniazda LPT w komputerze (nie polecam).

1szt po 2,00 zł

2,00 zł

Rezystory 330

rezystorów 330Ω w wersji  THT (jak na zdjęciu)

4 szt po 0,04zł/szt

0,12 zł

PINY jednorzędowe proste
pasują idealnie do płytki stykowej
do nich przylutujesz przewody z programatora
na schemacie zaznaczone na żółto
1szt po 0,70 zł

0,70 zł

Razem programator: 2,82 zł

Nie masz portu LPT?

Możesz sobie zrobić za kilkanaście złotych programator na USB:

Programator USBasp 

lub 

Programator USBTiny (j.pol), Programator USBTiny (j.ang)
ale będziesz musiał kogoś poprosić o jego jednorazowe zaprogramowanie innym programatorem LPT lub USBasp.

Możesz także po prostu kupić programator USBasp, w którymś sklepie lub serwisie aukcyjnym za niecałe 20 zł (wprawdzie chińskie, ale działają bardzo dobrze wbrew opiniom polskich producentów) i do tego za darmo z sieci pobierzesz program AVRDude oraz także darmową nakładkę np.:
AVR Burn-O-Mat
AVRDUDESS

Jeżeli będziesz używał USBasp z Atmel Studio, to możesz go zintegrować następująco: Atmel Studio i niefirmowe programatory (np. USBasp)

Nie przepłacaj kupując programatory z oprogramowaniem za ponad 50-60zł! Lepiej wydaj pieniądze na dodatkowe elementy np. wyświetlacz HD44780, itp. ... bo elektronika to ciągłe wydatki, a grosz do grosza ... :-)

---

3. Dodatki

To niekończący się temat zależny od tego co właściwie chcesz robić.

Dlatego proponuję  zestaw tzw. pierwszej potrzeby.

Diody LED

różne kolory 10 szt po 0,10 zł/szt

1,00 zł

Przewód telefoniczny

wielożyłowy

2m po 1,5 zł/mb

3,00 zł

Rezystory

sporo różnych rezystorów THT (jak na zdjęciu)

330Ω, 470Ω, 1kΩ, 2,2kΩ, 4,7kΩ, 10kΩ, 47kΩ

łącznie 100 szt po 0,04zł/szt

4,00 zł

Kondensatory elektrolityczne

kilka sztuk się przyda

4.7µF, 10µF, 47µF, 100µF, 470µF

na napięcia do 25V

łącznie 25 szt średnio po 0,20 zł/szt

5,00zł

Microswitch

czyli przycisk miniaturowy idealnie pasuje do płytki stykowej

10 szt za 1,70 zł

1,70 zł

Głośnik

sprawny głośnik z uszkodzonych słuchawek

za darmochę!

0,00 zł

USB wtyczka

warto kupić bo daje możliwość podłączenia układu do komputera

1 szt za 1,00zł

1,00zł

Gniazdo kart SD

będziesz mógł podłączyć kartę SD

1 szt po 2,00 zł

2,00 zł

Razem dodatki: 17,70 zł

---

4. Środowisko programistyczne za FREE!

Wybierając procesory firmy Atmel oraz Microchip możesz korzystać z darmowych środowisk programistycznych. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj: Kompilator i środowisko programistyczne

---

5. Dobra książka

Lepiej kupić dobrą książkę, niż wydać pieniądze na gotowy zestaw startowy. To szybsza droga do poznania świata mikrokontrolerów.

Jako, że jest kilka interesujących pozycji, poświęciłem im osobne miejsce, w którym możesz zobaczyć ich opisy, spisy treści, przykładowe rozdziały oraz moje recenzje najważniejszych z nich.

Więcej na ten temat tutaj: Książki dla Ciebie

Jaki język wybrać ?

Autor: Dondu

W sieci znajdziesz wiele miejsc zażartej dyskusji na temat wyższości jednych języków nad innymi.
Każdy ma swoje racje i stosuje swój kompromis:

Każdy język jest dobry dopóki pozwala Ci zaprogramować

mikrokontroler tak jak chciałeś.

Logo kiepskie
ale kompilator REWELACJA
i za darmochę!

C
Jeżeli chcesz poznać dlaczego ja wybrałem C, to proszę:

• wbrew opinii C na poziomie podstawowym jest bardzo proste,
• C jest uniwersalne, możesz programować nim różne mikrokontrolery, a nawet pisać programy na komputery PC itp. co jest bardzo przydatne gdy robisz projekt, który łączy się z komputerem np przez USB. Wtedy zarówno mikrokontroler jak i komputer programujesz w jednym języku.
• mały rozmiar kodu wynikowego (super optymalizacja),
• bardzo szybki kod wynikowy,
• darmowe kompilatory i środowiska programistyczne dla większości procesorów,
• w sieci znajdziesz najwięcej "gotowców" właśnie w tym języku,
• szukając pracy i znając C masz "otwarte drzwi" - zobacz oferty pracy
• producenci mikrokontrolerów używają C w datasheetach oraz w udostępnianych bibliotekach do obsługi wielu interfejsów jak USB, karty SD, LCD, TCP/IP, itd.
• producenci optymalizują mikrokontrolery dla potrzeb języka C, co daje im OGROMNĄ przewagę nad innymi językami:

Przykład mikrokontrolera z architekturą optymalizowaną
specjalnie dla języka C.

Zobacz najbardziej poszukiwane (w skali globalnej) przez pracodawców umiejętności pracowników:

Więcej tutaj.

Wiedzę ogólną na temat języka C możesz pogłębiać za pomocą:

Kurs języka C z kompilatorem online CManiak

Źródła wiedzy na temat C:

Książki dla Ciebie Problemy C

Standard C (ang.) Wiki o C

Assembler

• trudny język niskiego poziomu (bezpośrednie rozkazy procesora),
• zwykłe działania matematyczne wymagają czasami wielu linii kodu,
• łatwo się pogubić,
• darmowy dla większości procesorów,
• warto poznać gdyż przydaje się w newralgicznych projektach (szybkość, mniejsza zajętość pamięci programu, itp.),
• można łączyć z językiem C,
• ucz się go w drugiej kolejności zaraz po C.

Assembler to trudny język co zauważył Adrian1978 szukając pomocy:

Adrian1978
Czy ktokolwiek próbował obliczać wielkości procentowe na AVR używając asemblera AVR? Czy pozostaje mi tylko C?

a po czasie napisał:

Adrian1978
... przesiadłem się na język C i takie obliczenia po prostu stały się łatwe i przyjemne :)

mikroC
mikroBasic, mikroPascal
Ciekawe środowisko i języki, ale:

• nie są darmowe,
• Basic i Pascal - są na wymarciu (choć pewnie jeszcze długo pożyją),
• mikroC także nie stosowane w przedsiębiorstwach, w których być może będziesz szukał kiedyś pracy :-)

Bascom

Język popularny wśród najmłodszych elektroników, ze względu na podobieństwo do Basic-a , ale:

• jak pisałem na wstępie, można stosować, ale to tak samo uniwersalny język jak język eskimoski. Można się uczyć tylko po co (?), skoro i tak angielski (czytaj C) jest najbardziej uniwersalny i pożyteczny, i nie ogranicza Ciebie,
• ogranicza Ciebie tylko do mikrokontrolerów rodziny AVR firmy Atmel lub rodziny 8051,
• ucząc się tego języka i tak będziesz musiał się przesiąść na C lub assemblera, by realizować bardziej skomplikowane projekty. Więc po co tracić czas na naukę Bascom-a?
• gdy nauczysz się Bascom, to przesiadka na C będzie koszmarna, gdyż będziesz miał złe przyzwyczajenia w zakresie pisania kodu,
• darmowa jest tylko wersja z ograniczeniami - pełna wersja kosztuje prawie 500zł (!),
• duża objętość kodu wynikowego,
• wolniejszy niż C i assembler,
• ograniczenia w składni kodu,
• ten język w poważnych firmach i komercyjnych projektach nie jest stosowany.

M@ciej
... moja przygoda z BASCOM się bardzo szybko skończyła. Po paru godzinach zabawy jak przekonałem się jak duże ograniczenia ma ten język i jak potwornie jest "nieekonomiczny" rzuciłem go na rzecz ASM i C.

Electix
Ha, u mnie to samo. Za bardzo wszedłem w Bascoma, żeby teraz lekką ręką przejść na C. Choć staram się omijać te bascomowe instrukcje i coraz częściej odwołuję się do rejestrów, np podczas konfigurowania PWM czy komparatora. Niestety Bascom to droga zamknięta, ślepa uliczka i pozostanie w kilku prockach jednej rodziny.

pawel-jwe
Odnośnie języków programowania AVR'ów to zauważyłem pewną zależność, każdy kto uważa że BASCOM jest lepszy i bardziej mu pasuje, uważa tak tylko do momentu kiedy zacznie programować w C/C++.

Marico
Bascom to jest dramat a nie język. Bałaganiarska składnia i case insensitive pozwala na pisanie nieprzyjaznego oczom kodu. Znam osobę, która poświęciła mu za dużo czasu. dotarła do pewnej ściany w rozwoju i koniec. Język kompletnie nie rozwija, wręcz ogranicza wyobraźnie programisty do kontekstu "jednego programu" przez co trudno ogarnąć wielozadaniowość nawet opartą na prostej maszynie stanów. Gorąco nie polecam.

Dział Bascoma na elektrodzie powinien zawierać wyraźne ostrzeżenie dla początkujących jakie konsekwencje może przynieść przygoda z Bascomem.

SylwekK
Piszę jako w miarę aktywny użytkownik elektrody z jakijś tam dorobkiem ... i wielu mnie tu zapewne zna jako zatwardziałego bascomowca i ... faktycznie tak było. ... z perspektywy czasu żałuję zbyt później przesiadki na C, w którym to obecnie piszę.

Kiedy patrzę na swoje stare programy i sztuczki z rozpisywaniem działań matematycznych to mam poczucie straconego czasu na jaki poświęciłem bascomowi. Jeśli ktoś zaczyna od zera to naprawdę bascom jest złym wyborem. Bo przychodzi w pewnej chwili refleksja - a może zajął bym się tym na poważnie - i wtedy zaczynają się schody...

To pisałem ja - były zatwardziały bascomowiec :-)

Bardzo dobrą alternatywą dla Bascom jest Arduino: Arduino - Language Reference



Inne języki:
Skoro ich nie wymieniłem to znaczy, że nie istnieją :-)
Żartuję. Oczywiście są, ale bardzo rzadko stosowane w mikrokontrolerach.

Moja rada dla Ciebie

• najpierw C
• później assembler

No chyba, że masz mniej niż 12 lat lub nie będziesz zajmował się tym zawodowo, to wybierz Arduino.

I na koniec podsumowanie kol. bajcik:

bajcik
Popieram tezę że najlepiej nauczyć się C, a potem uzupełnić wiedzą o asemblerze/maszynowym.

Po poznaniu C warto z ciekawości zerknąć sobie jaki kod asemblera jest tworzony przez kompilator języka C, jak pod spodem wygląda pętla for, konwersja typów (jeśli w ogóle się odbywa), wywołanie funkcji z argumentami, dostęp do tablicy, struktury.

Po poznaniu wracamy do C z myślą "fajnie, że kompilator to wszystko za mnie robi" :-)

... i o to właśnie chodzi. Teraz już wiesz więcej i śmiało możesz podjąć decyzję,
który język wykorzystasz :-)



Przykład możliwości prostego mikrokontrolera z oprogramwaniem w języku C

A na koniec pokazanie możliwości mikrokontrolera ATmega88 (prawie to samo co ATmega8) z oprogramowaniem napisanym w języku C (w BASCOM takiego projektu nie da się zrobić):

Tylko włącz głośniki! :-)

Strona projektu: Craft

Kompilator i środowisko programistyczne (IDE)

Autor: Dondu

Skoro już tutaj dotarłeś to dowiesz się jakich programów używać do pisania programów oraz zapisywania, odczytywania i debugowania mikrokontrolerów firmy Atmel.

Nie korzystaj z innych narzędzi do pisania programów (tzw. środowiska IDE) niż oryginalne dostarczane przez producentów mikrokontrolerów z tych powodów: Symulator mikrokontrolerów AVR pomaga szybko znaleźć błędy

Aktualnie najlepszym środowiskiem programistycznym dla mikrokontrolerów Atmel'a jest:

Atmel Studio
dla wszystkich mikrokontrolerów Atmela także ARM
czytaj: Atmel Studio - środowisko programistyczne

---

Przed rokiem 2012 lub na słabych komputerach


Poniższy komplet programów zapewni Ci możliwość pisania programów w językach C i assembler.

WinAVR + kompilator C
strona: winavr.sourceforge.net
Podstawą jest WinAVR (zawiera także GNU GCC czyli kompilator języka C). To wystarczy do programowania, ale jeżeli nie chcesz napotykać na problemy to zainstaluj dodatkowo AVR Studio (patrz poniżej). Nowe wersje kompilatora znajdziesz tutaj: gcc.gnu.org

Do pobrania: WinAVR-20100110


+

AVR Studio 4 - zapomnij o problemach!
strona: www.atmel.com
Do WinAVR niezbędna jest nakładka w postaci AVR Studio 4 Atmela, która jest kompletnym narzędziem załatwiającym za Ciebie wszelkie czynności niezbędne do prawidłowego pisania, kompilowania i debuggowania Twojego programu.

Do pobrania:
AVR Studio 4.18 build 684
AVR Studio 4.19 build 730




+

PonyProg2000 - i programowanie masz z głowy!
strona: www.lancos.com
Programowanie mikrokontrolerów i różnych pamięci możesz wykonywać za pomocą programatora, który opisałem TUTAJ oraz programu PonyProg 2000. Zamiast PonyProg możesz używać AVRDude z jakąś nakładką ułatwiającą pracę.

Gdzie kupować?

Autor: Dondu

Sklepów internetowych jest tysiące, ale:

• im większy tym łatwiej kupić wszystko w jednym zamówieniu, ale ceny nie koniecznie są najniższe,
• im mniejszy tym większe problemy z ciągłością dostaw lub realizacją całego zamówienia,
• zagraniczne mogą mieć wysokie koszty przesyłki choć są wyjątki!

Stąd:

• prototypy warto realizować w dużych sklepach - wszystko w jednym miejscu,
• seryjna produkcja - kupuj w kilku, a jest szansa, że będzie taniej.

Wyszukiwarka specjalistyczna Wyszukuje w polskich tematach o mikrokontrolerach Przeszukuje polskie strony www, fora dyskusyjne blogi, sklepy, hurtownie,  dokumentacje, ciekawe projekty, itp. Wpisz słowo PŁYTKA zobacz wyniki i porównaj ze zwykłym Google !!!

Porównywarki cen elektroniki 

strona: www.elecena.pl
Porównywarka i obserwator cen elektroniki.

strona: www.findchips.com
Porównywarka cen dostawców globalnych.

Sklepy i hurtownie

Farnell Polska

Potentat światowy, bardzo bogata oferta, polski oddział.

Do Polski zamówienie w 24h, za 20 zł (!).
Ale zamówienie dla detalistów minimum 300zł netto (stan na 14.02.2011).
Za to firmy, od razu dostają limit kredytowy na kilka tysięcy.
Bezpłatna polska infolinia z super obsługą.

TME Electronic Components

Polska, chyba największa firma w tej branży. 

JM Elementy elektroniczne

Polska, jedna z największych, choć mam wrażenie, że raczej nastawiona na hurt niż detal.

Gotronik
Tutaj warto rzucić okiem na płytki stykowe i unwersalne PCB oraz programatory.

Maritex
Polska, jedna z większych firm tej branży.

Digi-Key
Potentat światowy obecny w Polsce.
Bogata oferta.

Lispol
Polska średniej wielkości, ale pewna firma.
Oferta ograniczona, ale za to ceny ciekawe.
Dość elastyczni - gdy nie mają to sprowadzą specjalnie na Twoje zamówienie.

Piekarz - części elektroniczne
Polska średniej wielkości, ale pewna firma.

Oferta ograniczona, ale sprowadza na zamówienie.

Artronic
Już sama jakość logo mówi o tym, że niezbyt duża firma.
Ale oferta LED-ów i wyświetlaczy LCD jest bardzo ciekawa!

Seguro elektronik
Sklep internetowy współpracujący z JM.pl (opis wyżej)

Allegro
Wszystko jasne, ale uważaj!
Można dużo zyskać, ale też i dużo stracić.
Na rynku bywają nawet podróbki układów scalonych.

A czasami bywa tak jak miał kolega grzegorz568:
Wsparcie techniczne producenta milczy jak zaklęte. Pod tel. zgłasza się jakaś prababcia, a "ten Pan poszedł na pocztę..."

Monster elektronik
Strona główna nie budzi zaufania, ale ponoć ceny są ciekawe, a oferta dość rozbudowana.

AVT
Sklep internetowy renomowanego polskiego wydawnictwa "AVT"

ElectroPark
Mała wrocławska firma, ale z ambicjami i zdrowym podejściem do początkujących :-)

NIKOMP
Może strona nie zachęca, ale mówią o sobie, że często są "ostatnią deską ratunku".

RS Components Polska
Światowy dostawca, bogata oferta - oddział w Polsce.

modulowo.com.pl
Gotowe mikro i mini zestawy oparte o mikrokontrolery.

mselektronik.pl
Sklep z wieloletnią tradycją i sporą ofertą.

ABC-RC.pl
Arduino i komponenty do modelarstwa.

Masz jakieś dobre lub złe doświadczenia? - pisz komentarz.

Kogoś brakuje? Pisz komentarz, a dorzucę do listy.

Stabilność dostaw

Niestety musisz wiedzieć o tym, iż bardzo często zdarzają się sytuacje w których producenci układów scalonych w tym mikrokontrolerów, produkują partiami poszczególne ich rodzaje. Dlatego nawet najwięksi producenci jak Atmel, Microchip, itp. mają okresy, w których dostępność konkretnych mikrokontrolerów jest ograniczona lub wręcz nie ma ich na rynku globalnym. Okresy te mierzone są w tygodniach lub nawet miesiącach!

Tagi: mikrokontrolery, programatory, układy scalone, avr, atmel, microchip, procesor, tranzystory, mierniki, oscyloskopy.