Kurs języka C: Printf() i funkcje pochodne

Autor: Dondu

Kurs języka C: Spis treści


Funkcje z rodziny printf, formatują tekst podany w argumentach w sposób określony jednym lub wieloma formatami. Tekst ten powstaje z ciągów znaków ASCII oraz liczb dowolnych typów.

Do rodziny tej należą funkcje: printf, fprintf, sprintf, snprintf, vprintf, vfprintf, vsprintf oraz vsnprintf.

Argumenty funkcji wpisuje się według szablonu:

%[flaga][szerokość][.precyzja][format]

Nawiasy kwadratowe oznaczają, iż dany parametr jest opcjonalny, czyli może lecz nie musi występować.

---

[format]

Ciągi znaków powstające z liczb i znaków ASCII możesz formatować za pomocą dostępnych opcji formatu:

Tabela 1 - Dostępne formaty i ich działanie

Format	Działanie
%%	Znak ASCII: %
s	Ciąg znaków ASCII.
c	Pojedynczy znak kodu ASCII.
d	Liczba dziesiętna całkowita ze znakiem.
i	Liczba dziesiętna całkowita ze znakiem.
e	Liczba dziesiętna w zapisie naukowym (mała litera e).
E	Liczba dziesiętna w zapisie naukowym (duża litera E).
f	Liczba dziesiętna zmiennoprzecinkowa (wraca małe litery w przypadku, gdy wynik jest:: inf, infinity, lub nan).
F	Liczba dziesiętna zmiennoprzecinkowa (zwraca duże litery w przypadku, gdy wynik jest:: INF, INFINITY, lub NAN).
g	Wybiera format e lub f w zależności, który będzie krótszy (mniej znaków).
G	Wybiera format E lub F w zależności, który będzie krótszy (mniej znaków).
o	Liczba ósemkowa całkowita bez znaku.
u	Liczba dziesiętna bez znaku.
x	Liczba szesnastkowa bez znaku (małe litery).
X	Liczba szesnastkowa bez znaku (duże litery).
p	Wskaźnik.

W kompilatorze CManiak znajdziesz przygotowany przykład nr 1 pokazujący wynik pracy funkcji printf() dla poszczególnych formatów. Porównaj otrzymane wyniki z odpowiadającymi im liniami kodu w kompilatorze:

Przykład 1 (w kompilatorze)

  printf("Znak ASCII: %%");
  printf("Ciąg znaków ASCII: %s",  "jakis tekst");
  printf("Znak ASCII o kodzie 65: %c",  65);
  printf("Liczba dziesiętna całkowita ze znakiem: %d",  -65);
  printf("Liczba dziesiętna całkowita ze znakiem: %i",  -65);
  printf("Liczba dziesiętna w zapisie naukowym (małe e): %e", -165.1235);
  printf("Liczba dziesiętna w zapisie naukowym (duże E): %E", -165.1235);
  printf("Liczba dziesiętna zmiennoprzecinkowa: %f",  -165.1235);
  printf("Liczba dziesiętna zmiennoprzecinkowa: %F",  -165.1235);
  printf("W zależności co krótsze %%e czy %%f : %g",  12213365.133235);
  printf("W zależności co krótsze %%e czy %%f : %g",  12215.133);
  printf("W zależności co krótsze %%E czy %%F : %G",  12213365.133235);
  printf("W zależności co krótsze %%E czy %%F : %G",  12215.133);
  printf("Liczba ósemkowa całkowita bez znaku: %o",  64);
  printf("Liczba dziesiętna całkowita bez znaku: %u",  65);
  printf("Liczba szesnastkowa bez znaku (małe litery) %x",  346874);
  printf("Liczba szesnastkowa bez znaku (duże litery) %X",  346874);
  
  int a=1234;    //deklaracja zmiennej o wartości 1234
  printf("Wskaźnik (adres zmiennej a): %p", &a); //pokaż wskaźnik

---

[szerokość]

Za pomocą tego parametru ustala się jaką szerokość liczoną w ilości znaków ASCII ma mieć wynik działania funkcji.

Jeżeli wynik ma mniej znaków niż określa to parametr [szerokość], to wyrównywany jest przez dodanie spacji z lewej strony. Innymi słowy możesz w ten sposób wyrównywać liczby do prawej strony.

Na przykład jeżeli chcesz wyświetlić liczbę za pomocą formatu d o szerokości pola wynoszącej 6 cyfr, możesz zrobić tak:

%6d

Podobnie jest w przypadku ciągów znaków ASCII. Ponieważ do ciągów znaków stosujemy wg powyższej tabeli format s, stąd dla szerokości pola o 6 znakach, parametr ten zapiszemy podobnie jak w przypadku liczb:

%6s

Zobacz w kompilatorze CManiak jaki efekt otrzymasz uruchamiając przykład nr 2:

Przykład 2 (w kompilatorze)

  printf("%6d", 1235);
  printf("%6d", 78);
  printf("%6d", 6);
  printf("%6d", 455897);

  char tekst[]="abcd";   //ciąg znaków w zmiennej tekst
  printf("%6s", tekst);

---

[.precyzja]

Parametr ten pozwala ustalić jaką precyzję czyli ilość cyfr, które mają zostać pokazane. Liczba określająca precyzję musi być poprzedzona kropką.

Precyzja dla poszczególnych formatów ma różne znaczenie:

Tabela 2 - Parametr precyzji dla poszczególnych formatów:

dla formatów	działanie
d, i, o, u, x, X	minimalna liczba cyfr, które mają być wyświetlone (domyślnie 1)
a, A, e, E, f, F	liczba cyfr, które mają być wyświetlone po kropce (domyślnie 6)
g, G	liczba cyfr znaczących (domyślnie 1)
s	maksymalna liczba znaków

Poniższy przykład pokazuje po jednym przypadku z tabeli 2. Zobacz jak wykona przykład nr 3 kompilator CManiak.

Przykład 3 (w kompilatorze)

  printf("%.3d", 5);  
  printf("%.3f", 5397.9876); 
  printf("%.3g", 5397.9876); 
  printf("%.3s", "CManiak jest super!"); 

---

[szerokość.precyzja]

Teraz połączmy parametr szerokości i precyzji. Otrzymamy w ten sposób liczby i teksty o odpowiedniej precyzji wyrównane do prawej.

Zobacz efekt uruchomienia kodu przykładu 4 w kompilatorze CManiak.

Przykład 4 (w kompilatorze)

  printf("%12.3d", 5);  
  printf("%12.3f", 5397.9876); 
  printf("%12.3g", 5397.9876); 
  printf("%12.3s", "CManiak jest super!"); 

---

[flaga]

Parametr flaga może dodatkowo modyfikować znaczenie pozostałych parametrów.
Uwaga! Flaga ma nadrzędne znaczenie przez co czasami zmienia działanie innych parametrów.

Tabela 3 - Flagi i ich znaczenie:

Flaga	działanie
- (minus)	wymuszaj wyrównanie do lewej
+ (plus)	liczby zawsze mają być poprzedzone znakiem (+ lub -)
spacja	liczby nieujemne mają być poprzedzone spacją
# (hash)	dla formatu o (liczba ósemkowa) wymusza zero na początku.
	dla formatów x lub X (liczba szesnastkowa) wymusza dodanie na początku odpowiednio 0x lub 0X
	dla formatów a, A, e, E, f, F, g, G wymusza kropkę nawet wtedy, gdy nie ma żadnych cyfr części ułamkowej.
	dla formatów g lub G końcowe zera nie są usuwane
0 (zero)	Dla formatów: d, i, o, u, x, X, a, A, e, E, f, F, g, G wymusza uzupełnienie wyrównania zerami zamiast spacjami.
	Dla formatów: d, i, o, u, x, X jeżeli określona jest precyzja, to flaga ta jest ignorowana.

Poniżej przykłady użycia flag.


Flaga: - (minus)

Przykład oprzemy o pole szerokości 12 znaków, precyzji 3 znaków dla liczby całkowitej dziesiętnej równej 5. Uruchamiając przykład w kompilatorze CManiak zobaczysz jak realizowane jest wymuszenie flagą - (minus) wyrównania do lewej pomimo, że określamy szerokość pola na 12 znaków, co powinno było wyrównać liczbę do prawej.

Przykład 5 (w kompilatorze)

  printf("%-12.3d\n", 5);  
  printf("%12.3d", 5);  

Flaga: + (plus)

Prosty przykład dla liczb całkowitych dziesiętnych dodatniej i ujemnej z użyciem flagi + (plus). Znak zawsze jest dodawany, niezależnie, czy jest on plusem,, czy minusem. Sprawdź uruchamiając przykład w kompilatorze CManiak.

Przykład 6 (w kompilatorze)

  printf("%+d", 0); 
  printf("%+d", 5317); 
  printf("%+d", -5317); 

Flaga: spacja

Poniżej przykład dla liczb całkowitych dziesiętnych dodatniej i ujemnej z użyciem flagi + (plus). Dla liczb nieujemnych dodana zostanie spacja z przodu. Sprawdź uruchamiając przykład w kompilatorze CManiak.

Przykład 7 (w kompilatorze)

  printf("% d", 0); 
  printf("% d", 5317); 
  printf("% d", -5317); 

Flaga: 0 (zero)

Przykład pokazuje użycie flagi 0 (zero) dla liczby całkowitej dziesiętnej przy żądaniu, by pole miało szerokości 12 znaków. Rezultat możesz sprawdzić uruchamiając ten przykład w kompilatorze CManiak.

Przykład 8 (w kompilatorze)

  printf("%012d", 0); 
  printf("%012d", 5317); 
  printf("%012d", -5317); 

Flaga: # dla formatu o

Format o dotyczy liczb ósemkowych. Przygotowałem przykład dla liczby ósemkowej 100 z użyciem flagi # (hash) oraz bez niej. W kompilatorze CManiak zobaczysz jak dodawane jest zero na początku liczby.

Przykład 9 (w kompilatorze)

  printf("%#o", 64);   //64 dziesiętnie to w kodzie ósemkowym 100
  printf("%o", 64);

Flaga: # dla formatów: x, X

Formaty x oraz X dotyczą liczb szesnastkowych. Zobacz więc jak flaga # w połączeniu z tymi formatami powoduje dodanie na początku liczby przedrostków odpowiednio 0x lub 0X. W CManiak'u także dostępny jest ten przykład.


Przykład 10 (w kompilatorze)

  printf("%#x", 32498); //32498 dziesiętnie, to w kodzie szesnastkowym 7ef2
  printf("%x", 32498);

Flaga: # dla formatów: a, A, e, E, f, F, g, G

Dla tych formatów (liczby zmiennoprzecinkowe) flaga # wymusza kropkę nawet wtedy, gdy nie ma żadnych cyfr części ułamkowej. I znowu CManiak zaprezentuje Ci działanie tej flagi.


Przykład 11 (w kompilatorze)

  printf("%#12.0f", 789.0);
  printf("%12.0f", 789.0);

Flaga: # dla formatów: g, G

Dla tych formatów flaga # wymusza pozostawienie końcowych zer. CManiak czeka gotowy do pracy :-)


Przykład 12 (w kompilatorze)

  printf("%#g", 789.0);
  printf("%g", 789.0);

Kurs języka C: Spis treści

29